Lale Devri Islahatları ve Günümüze Etkileri

Osmanlı tarihinde 1718 Paşarofça Antlaşması ile başlayıp 1730 Patrona Halil isyanı ile sona eren devrine Lâle Devri denilir.

• Lale Devri’nde özellikle kültürel alanda birçok ye­nilik yapılmıştır.
Yapılan yeniliklerde Avrupa ör­nek alınmıştır. Bu durum Osmanlı toplumunun düşünsel ve kültürel yapısında değişmeye yol açmıştır.

• Padişah III. Ahmet ve sadrazam Nevşehirli Da­mat İbrahim Paşa devrin önemli devlet adamları­dır.
Bu dönemde yapılan ıslahatlar şunlardır:

1. Komşu ülkelerle barış siyaseti izlenmiş, İstan­bul’da saraylar, köşkler ve lale bahçeleri yapıl­mıştır.

2. Avrupa’ya ilk kez geçici elçilikler açılmıştır. Osmanlı Devleti bu gelişmeyle Avrupa siyasetini yakından takip etmeyi amaçlamıştı

3. Fransa’ya elçi olarak gönderilen Yirmisekiz Çe­lebi Mehmet Efendi, Fransa’da gördükleri ve önemini anladıkları matbaayı Osmanlı Devleti’ne getirmek için İstanbul’da İbrahim Müteferrika ile işbirliği yaparak ilk devlet matbaasını kurmuş­lardır (1727). Şeyhülislamdan alınan fetva ile bu matbaada dini kitapların dışındaki kitapların ba­sılması kabul edilmiştir. Dini kitaplar ise eskisi gi­bi elle yazılacaktı.

4. İstanbul’da çıkan yangınları söndürmek için Ye­niçeriler arasından Tulumbacılar Bölüğü adıyla ilk kez İtfaiye Bölüğü oluşturuldu.

5. İstanbul’da çini ve kumaş imalathaneleri açıldı.

6. İlk kez çiçek aşısı uygulandı.

7. Yalova’da kağıt fabrikası açıldı.

8. Bilgi kurulları oluşturularak Arapça’dan Türk­çe’ye kitaplar çevrildi, İstanbul’un çeşitli yerlerin­de kütüphaneler açıldı.

9. Sivil mimari gelişti. Avrupa mimarisi Osmanlı mi­marisini etkiledi (Barok mimarisi). Bu dönemde pek çok saray, kütüphane, köşk, çeşme ve ka­sırlar yapıldı. Bunlar içinde en ünlüleri Sadabat Kasrı ve III. Ahmet Çeşmesidir.

Patrona Halil İsyanı ve Lâle Devri’nin Sonu

• Lâle devri, ıslahatlarla birlikte özellikle saray çev­resi ve üst düzey idareciler için zevk ve eğlence devri olmuştur.

• Lâle devri boyunca devam eden Osmanlı – İran savaşlarının getirdiği ekonomik bunalım karşı­sında saray çevrelerinin lüks ve eğlence içinde yaşaması halk arasında hoşnutsuzluk yaratmış­tır.

• Patrona Halil adlı bir şahsın başlattığı isyan kısa zamanda büyüdü. Bu isyan sırasında Damat İb­rahim Paşa öldürüldü. III. Ahmet tahtan indirildi. Kâğıthane ve Boğaziçi’ndeki yalılar ve köşkler yakıldı. Lâle bahçeleri tahrip edildi. Böylece Lâle Devri sona erdi (1730),

NOT: Lâle Devri, Osmanlı Devleti’nde batının üstünlüğü­nün kabul edildiği, batının örnek alınarak ıslahatla­rın yapıldığı ilk dönemdir.

İstanbul ve Selanik’te kumaş fabrikası kuruldu.
İstanbul, İznik ve Kütahya’da bulunan çini atölyeleri yenilendi.
Arapça ve Farsça eserler Türkçe’ye çevrildi.
Yerli malı kullanımına önem verildi.
Mimari, resim ve minyatürde gelişmeler oldu (III. Ahmet Çeşmesi, Levni’nin minyatürleri).
Yeni kütüphaneler açıldı. Doğu ve Batı eserleri tercüme edildi.
NOT: Lale Devri’nde askeri alanda ıslahat yapılmamıştır.

Lale Devri'nin Günümüze Etkileri

Lale Devri sayesinde Osmanlı Devleti o zamanlar biraz daha iyi olmuştur ama günümüzde etkisi bulunmamaktadır. Yalnızca, Lale Devrinden geriye mimari ve diğer eserler kalmıştır.